Günümüzde en yaygın uğraş nedir? Ben sizin yerinize veya sizinle beraber cevap vereyim: üretim. Dijital içerik üreticiliği bambaşka bir boyutta son birkaç yılda şahlandı diyebiliriz. Dijital içerikler dediğimizde blog yazıları, dijital makaleler, nft, youtube videoları, twitter gönderileri, dikey formatlı video içerikleri vb. onlarca şeyden bahsediyoruz aslında. Çalması kolay, uyarlaması daha da kolay içerikler. İşte bu noktada bu içerikleri üretenlerin imdadına bir nebze de olsa DMCA yetişiyor.
DMCA Nedir?
1996 yılında Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO), teknolojik gelişmeleri göz önünde bulundurarak telif hakkı kavramına yeni bir soluk getirmek amacıyla harekete geçti. Bu çerçevede, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’ne üye 50’den fazla ülke bir araya gelerek telif hakkı kavramını modern bir şekilde ele alan Telif Hakları Anlaşması ve WIPO İcralar ve Fonogramlar Anlaşmasını imzaladı. Bu anlaşmanın bir sonucu olarak ABD Kongresi, 1998 yılında telif hakkı ile internet arasındaki ilişkinin önemli kısımlarını ele almak için ABD telif hakkı yasasını değiştiren Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası’nı (DMCA: Digital Millennium Copyright Act) kabul etti.
Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası (DMCA), genel anlamıyla dijital zemini olan fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesini önlemek için oluşturuldu. 90’ların başında teknolojik gelişmelerin hız kazanması, özellikle müzikler, yazılımlar, programlar gibi teknolojik ürünlerin özel bir korumaya ihtiyaç duymasına neden oldu. Bu yasa, dijital fikri mülkiyet haklarını koruyarak, eserlerin dijital mecralarda erişimini kontrol etmeyi ve erişim hakkı ihlal edildiğinde cezai işlem uygulamayı mümkün kıldı.
DMCA, sadece Amerikan yasası olmasına rağmen, etkisi yalnızca ABD ile sınırlı değildir. Çünkü web sitelerinin sunucuları bulundukları ülkenin yasalarına tabidir. Örneğin, Facebook’un sunucuları Amerika’da olduğu için Türkiye’den yüklenen içerikler, Türkiye yasaları yerine ABD yasalarına tabi olacaktır.
DMCA’nın temel bir unsuru, fikri mülkiyet hak sahiplerine içeriklerini ihlallere karşı koruma sağlamasıdır. Bir içerik üreticisi, kendi izni olmaksızın içeriğinin Amerika’da bulunan bir web sitesinde yasa dışı bir şekilde kullanıldığını fark ederse, DMCA’nın sağladığı haklara dayanarak telif hakkı talebinde bulunabilir.
DMCA kapsamında bir telif hakkı talebi geldiğinde, sunucu telif hakkıyla korunan içeriğe erişimi kaldırmak veya içeriği devre dışı bırakmak zorundadır. Bu süreçte, telif hakkı ihlaliyle suçlanan kişiye yasa kapsamında bir bildirim ulaşır. Bildirimin içeriği, hangi ürünle ilgili telif hakkı talebinde bulunulduğu, talebin kim tarafından yapıldığı gibi bilgileri içerir.
DMCA kapsamında değerlendirilen fikri mülkiyet ürünleri arasında yazılı metinler, resimler, müzikler, videolar, bilgisayar programları ve yazılımlar yer almaktadır.
Bu yasa kapsamında bir bildirim alındığında, bildirime konu olan içeriği yasal olarak kullanıp kullanmadığınızı değerlendirmek önemlidir. Eğer içeriği yasal bir şekilde kullanmıyorsanız, içeriği hemen kaldırmak gereklidir. Genel olarak, hak ihlali bildirimini aldıktan sonra içeriği derhal kaldırmak, DMCA ihlaline çözüm getirecektir. Ancak, her durumda içerik üreticisinin aleyhinizde tazminat davası açma hakkı bulunabilir. Bu nedenle gelen bildirimleri ciddiye almak önemlidir.
Eğer telif hakkına konu olan içeriği yasaya uygun bir şekilde kullandığınızı düşünüyorsanız, ihlale ilişkin bildirim aldıktan sonra hemen karşı bir bildirimde bulunabilirsiniz. Ancak, DMCA bildirimi kötüye kullanılabilir ve telif hakkını ihlal etmeyen kişilere dahi ihlal bildiriminde bulunulabilir. Bu durumda, içeriği yasaya uygun bir şekilde kullanıyor olsanız bile, ihlal bildirimi almanız halinde içeriği kaldırmanız gerekebilir.
Yasanın hükümlerine göre, telif hakkı talebine ilişkin bildirimin ardından hakkının ihlal edildiğini iddia eden şikayetçinin, talebini geri çekmesi veya dava açması için 14 günlük bir süresi vardır. Bu nedenle, bir ihlal bildirimi alındığında hemen karşı bir dava açmak risklidir. Bu konuda dikkatli bir şekilde düşünmek ve uzmanlardan yardım almak yararlı olacaktır.
DMCA, içeriklerin korunması için büyük düzenlemeler getirse de, insanların hala içeriklerden yararlandığını görebilirsiniz. Çünkü yasa, telif hakkıyla korunan ürünlerin adil kullanımına belirli şartlar altında izin vermiştir. Bir ürünün adil olarak kullanımı, ürünün habere konu olması, ürünle ilgili araştırma yapılması, ürünün eleştirilmesi ve parodiler gibi durumları içerebilir. Yasal bir şekilde kullanımın amacı, ürünün etkili bir şekilde korunması, geliştirilmesi ve kamu yararının gözetilmesidir.
Sonuç olarak, Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası (DMCA), teknolojik gelişmelerin etkisiyle dijital fikri mülkiyet haklarının güçlü bir şekilde korunması amacıyla 1998 yılında ABD Kongresi tarafından kabul edildi. Yasal bir süreçte, fikri mülkiyet haklarının ihlal edildiğini düşündüğünüzde veya yasal bir şekilde kullandığınız bir hakkınıza ilişkin haksız bir şikayet aldığınızda, uzman bir avukatın yardımıyla süreci yönetmek önemlidir.
bages.net