Hocalı Katliamı veya Hocalı Soykırımı, 25-26 Şubat 1992 tarihlerinde Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında gerçekleşen büyük bir trajediydi. Bu katliam, Azerbaycan-Ermenistan Dağlık Karabağ Savaşı sırasında meydana geldi.
İşte Hocalı Katliamı hakkında önemli bilgiler:
Hocalı Katliamının Arka Planı
Dağlık Karabağ Sorunu: Dağlık Karabağ, Azerbaycan’ın bir parçası olarak kabul edilirken, Ermenistan, Dağlık Karabağ’ın bağımsızlığını talep ediyordu. Bu nedenle Dağlık Karabağ bölgesi üzerindeki egemenlik tartışması nedeniyle uzun süredir gerilim vardı.
Dağlık Karabağ Savaşı: 1988’den 1994’e kadar süren Dağlık Karabağ Savaşı, bu iki ülke arasındaki gerilimi tırmandırdı. Savaşın sonucunda Ermenistan, Dağlık Karabağ bölgesini kontrol altına aldı.
Hocalı Kasabası: Hocalı, Dağlık Karabağ’ın güneydoğusunda bir kasaba olarak stratejik bir konuma sahipti. Savaş sırasında, Azerbaycan kuvvetleri ve Ermenistan kuvvetleri arasında şiddetli çatışmaların yaşandığı bir yer haline geldi.
Katliam: 25 Şubat 1992’de Ermenistan güçleri, Hocalı kasabasını kuşattı ve 26 Şubat’ta kasabayı ele geçirdi. Bu dönemde, sivil halka yönelik sistematik bir saldırı başlatıldı ve yüzlerce Azerbaycanlı sivil öldürüldü. Kadınlar, çocuklar ve yaşlılar da dahil olmak üzere savunmasız siviller bu saldırılarda hedef alındı. Birçok insan da kaçırıldı ve kayboldu.
Hocalı Katliamı, uluslararası toplumda büyük bir tepkiye yol açtı ve birçok ülke, bu olayları soykırım olarak kabul etti. Ancak, Ermenistan bu iddiaları reddediyor ve olayları savaş sırasında yaşanan çatışmaların bir parçası olarak tanımlıyor.
Hocalı Katliamının Gerçekleşmesi
Katliamın gerçekleşme anı, Ermeni kuvvetlerinin Hocalı’ya saldırması ve sivillere yönelik kitlesel bir soykırımın başladığı andır. Olaylar, Hocalı’nın Ermeni güçleri tarafından kuşatılması ve bombardımana tutulmasıyla başladı. Şehirdeki siviller, sığınaklarda veya evlerinde mahsur kaldılar. Saldırının en vahşi yönlerinden biri, sivillerin kaçış yolunun kesilmesi ve ambulansların bile hedef alınmasıydı. Ermeni güçleri, Azerbaycanlı sivillere karşı ölüm ve işkence eylemleri gerçekleştirdi. Katliam sırasında birçok insan öldü, yaralandı ve kaçırıldı. Kadınlar, çocuklar ve yaşlılar da dahil olmak üzere birçok masum sivil acımasızca öldürüldü.
Hocalı Katliamına Uluslararası Tepkiler
Hocalı Katliamı, uluslararası alanda büyük bir tepkiye neden oldu ve birçok ülke, bu olayı bir soykırım olarak kabul etti.
Birleşmiş Milletler (BM): Birleşmiş Milletler, Hocalı Katliamı’nı kınadı ve BM Güvenlik Konseyi, Hocalı Katliamı’nı “katliam” olarak nitelendiren bir karar aldı.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT): AGİT, Hocalı Katliamı’nı kınadı ve olayı uluslararası bir soruşturmanın konusu olarak ele aldı.
Birleşik Devletler (ABD): ABD Hükümeti, Hocalı Katliamı’nı kınadı ve Azerbaycan’a destek verdi.
Türkiye: Türkiye, Hocalı Katliamı’nı kınayan ve Azerbaycan’ı destekleyen ülkelerden biri oldu. Türkiye, Ermenistan’a yaptırım uygulamak da dahil olmak üzere çeşitli önlemler aldı.
Avrupa Birliği (AB): AB, Hocalı Katliamı’nı kınadı ve tarafları barışçıl bir çözüm bulmaya çağırdı.
Rusya: Rusya, Hocalı Katliamı’nı kınadı ve çatışmanın sona erdirilmesi için arabuluculuk rolü üstlendi.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT): İİT, Hocalı Katliamı’nı kınadı ve Azerbaycan’a destek verdi.
Hocalı Katliamı Sonrası Hukuki İzler
Savaş Suçu ve Soykırım: Hocalı Katliamı, uluslararası hukuka göre savaş suçu olarak kabul edilmektedir. Savaş suçları, Cenevre Sözleşmeleri ve ilgili diğer uluslararası hukuk normları tarafından düzenlenmiştir. Bu katliamda, sivillerin hedef alınması ve öldürülmesi gibi savaş suçu işlendiği iddia edilmektedir. Ayrıca, bazı kaynaklar bu olayı soykırım girişimi olarak da değerlendirmektedir.
Uluslararası Ceza Mahkemesi: Hocalı Katliamı, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (ICC) yetki alanına girmese de, bu tür suçları soruşturan ve yargılayan mahkemeler tarafından ele alınabilir. İlgili taraflar, bu suçu işleyenlerin uluslararası mahkemelerde yargılanması için girişimlerde bulunabilirler.
Azerbaycan’ın Uluslararası Hukukta İzlemesi: Azerbaycan, Hocalı Katliamı’nı uluslararası topluma tanıtmak ve suçluları yargılamak için uluslararası hukuki yolları kullanmıştır. Bu, suçluların hesap verebilirliği için bir adım olarak görülebilir.
Ermenistan’ın Sorumluluğu: Hocalı Katliamı’ndan Ermenistan’ın doğrudan veya dolaylı olarak sorumlu olduğu iddia edilmektedir. Bu nedenle Azerbaycan, Ermenistan aleyhine uluslararası hukuki adımlar atmış ve bu ülkenin sorumluluğunu gündeme getirmiştir.
BM Güvenlik Konseyi Kararları: Hocalı Katliamı gibi uluslararası çatışma ve savaş suçlarıyla ilgili olarak BM Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilen kararlar önemlidir. Bu kararlar, sorumluların tespiti ve cezalandırılması için uluslararası toplumun ortak bir çaba göstermesini teşvik edebilir.
Hocalı Katliamı, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ çatışmasının en korkunç olaylarından biridir. Bu trajedi, savaşın insanlık dışı boyutlarını gösteren bir örnek olarak hafızalarda kalmıştır ve hala çözülmeyi bekleyen birçok soruna işaret etmektedir.
